Mozaikli Hamam

     

     MS 2-3. yüzyıllarda inşa edilmiş olan hamam 50x46 m. ölçülerindedir. Hamamın adını aldığı mozaik MS 3. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Bu mozaikte satyros (yarı insan yarı hayvan mitolojik karakter) ve mainadlar (Dionysos kültünün mitolojik kadın üyeleri) yer almaktadır. Mozaiğin bulunduğu mekânın doğusunda havuz (piscina/natatio) yer alır. MS 4-5. yüzyıldan sonra hamamın ana mekânı düzenlenmiş ve Aizanoi’un erken Hristiyan cemaatinin yönetim merkezi olarak bir piskoposluk yapısına dönüştürülmüştür. 1980’li yıllarda mozaiğin bulunduğu alanın üstü çatı ile kapatılmış, etrafına örülen koruma duvarı ve tel örgü ile koruma altına alınmıştır. 1993 yılında mozaiğin koruma çalışmaları tamamlanmıştır.

     Romalılar için en önemli sosyal faaliyetlerden biri yıkanmadır. Her sınıftan erkek ve kadın günlük yıkanma ihtiyacını hamamlarda karşılamıştır. Hamamlara kadınlar ve erkekler ayrı ayrı gitmiştir. Erkek hamamlarına Balneum Virile, kadın hamamlarına Balneum Mulibre adı verilir. Ama en geçerli uygulama kadınların hamama sabah, erkeklerin ise öğleden sonra gitmesidir.

  Isıtma Sistemi/Hypocaust: Romalı mühendisler, hamamlara dahiyane bir ısıtma sistemi/Hypocaust icat etmiştir. Odaların tabanı, kısa ve birbirine yakın yerleştirilmiş payeler tarafından taşınır. Bu payeler genelde kare ya da yuvarlak tuğlalarla örtülmüştür. Taban, ocaktan çıkan ve payeler arasında dolaşan sıcak hava dolaşımı ile ısınır. Sıcak hava aynı zamanda duvarların içerisindeki içi boş tuğlaların (tubuli) içerisinde de dolanarak, duvarları da ısıtır. Bu tubuliler ile eşit ısı yayılımı yapılmaktadır. Tubulilerin üstü mermer plakalarla kaplanır. İçi boş duvar yapmanın bir diğer yolu ise Tegulae Mammatae denilen büyük ve kare formlu, köşeleri dışarıya çıkıntılı tuğlalardır. Bu tuğlalar duvarlara T biçimli kenetler ya da çiviler ile tutturulur.

     Roma Hamamlarında kapıdan ilk girilen mekân soyunmalık olarak bilinen Apodyterium’dur. Giysiler ve ayakkablılar Apodyterium duvarındaki niş ve kabinlere yerleştirildikten sonra hamamın diğer bölümüne geçilir. Apodyterium’daki Balneator bu alanda hamama girenlerden hamam ücreti alır. Daha sonra duvarları ve zemini ısıtılmış genelde içinde havuz bulunmayan Ilıklık/Tepidarium bölümüne ve ardından Sıcaklık/Caldarium bölümüne girilir. Tepidarium hamamların şatafatlı mekânı olup, genelde zemini mozaik ve tonozlu yüksek bölümleri duvar resimleri ile süslenmiştir. Bu mekânda içi sıcak su dolu bir havuz bulunur. Ayrıca içinde soğuk su dolu ve yüze, boyna su dökmek için kullanılan kurna/çeşme/Labrum vardır. Burada yıkanan kişi daha sonra tekrar Tepidarium’a ve oradan da Soğukluk/Frigidarium’a geçerek, soğuk su havuzuna girdikten sonra yıkanmayı sonlandırabilir. Hamamlardaki diğer odalar ise buhar odası, sauna (Laconicum) ve parfümlü yağların sürüldüğü masaj odaları gibi odalardır.  

Son Güncelleme Tarihi: 05 Mart 2024, Salı